Het land waar iedereen elkaar kent

Antoine, Michel’s zoon van bijna 14, kwam voor het eerst naar Belize met Pasen. We reden terug van het vliegveld naar ons huis in Belmopan en ik bestudeerde hem intensief. Wat was zijn eerste reactie op ons nieuwe land? Gedurende de eerste 40 kilometer was hij stil, waarna hij enigszins verbaasd opmerkte: “Papa, waar zijn de huizen, waar zijn de mensen?”

Het klopt, Belize is een haast leeg land, met 300.000 inwoners (vergelijk Utrecht stad) en 80% jungle. Dat valt natuurlijk meteen op, zeker als je van druk en vol Sri Lanka komt. Met slechts 12 mensen per vierkante kilometer, is Belize één van de dunstbevolkte landen ter wereld (onderaan staat Groenland met nog niet eens 1 person per km², bovenaan staat Macao met 16,000 mensen per km²). We kennen allemaal de problemen van een overbevolkt ontwikkelingsland: armoede, vervuiling, vreselijke verkeerschaos, uitgeputte hulpbronnen en disastreuze natuurrampen, maar heb je wel eens nagedacht over de problemen waarmee onderbevolkte ontwikkelingslanden kampen?

Neem infrastructuur. Er zijn slechts twee goede wegen in Belize (‘highways’), de rest zijn zandpaden. Dit is in principe voldoende om de steden met elkaar te verbinden. Nu is er geld beschikbaar voor de aanleg van nieuwe wegen. Maar is het de moeite waard om dure asfaltwegen aan te leggen voor 20 auto’s per dag? Hier in Belmopan worden regelmatig nieuwe cafés en restaurants geopend, maar vele verdwijnen net zo snel als dat ze zijn gekomen. Niet genoeg klanten. In Brodies, de beste supermarkt in het dorp, ben ik vaak de enige klant. Ik weet niet hoe ze overleven. Het is lastig om een dunbevolkt land te ontwikkelen. Ga je als ziekenhuis een dure neonatale intensive care machine aankopen voor de 30 babies die er per maand geboren worden, waarvan de meesten gewoon gezond zijn?

Maar dit zijn niet de enige problemen waarmee een onderbevolkt land als Belize te maken heeft. Onlangs was een 12-jarige jongen getuige, onbedoeld, van een bloedige moordpartij door een drugsbende. Doodsbang was ie, letterlijk, en hij wilde per se niet getuigen in een rechtszaak. Maar de politie kwam verschillende keren naar zijn huis om hem over te halen. Een paar dagen later werd ie dood aangetroffen. Iedereen had de politie zien komen, ook de moordenaars, maar niemand kon het jochie beschermen. Getuigenbescherming, under-cover politie of agenten in burger, dit soort praktijken hadden hem wellicht kunnen redden. Maar in een klein land waar iedereen elkaar kent, werken dit soort dingen niet. Een politieagent kan een rode pruik opzetten, iedereen zal 'm toch herkennen.
De enige troost is misschien dat dit ook voor gevangenen geldt: schier onmogelijk om hier te ontsnappen en te verdwijnen, want iedereen kent iedereen.